مولانا و اخلاق

از خدا جوييم توفيــق ادب
بي‌ادب محـروم ماند از لطف رب
بي‌ادب تنها نَـه خود را داشت بـد
بـلکــــه آتـش در همــــه آفـاق زد
(مثنوي، دفتر اول، ب 77 ـ 78)

شنـو از نـي چـون حـکايت مـي کنـد
از جــدايــي‌ها شـکـايـت مــي کـنـــد
کــز نـيـسـتـان تـا مــرا بـبــريـده انــد
از نـفـيـــرم مــرد و زن نـالـيــــده انـد
سينـه خواهـم شرحـه شرحـه از فـراق
تـا بـگــــويــم شـــــرح درد اشـتـيـــق
هر کسي کو دور ماند از اصل خويش
باز جـويــد روزگـار وصـــل خــويـش
(مثنوي، دفتزاول، ب 1- 4)

از ادب پر نور گشته است اين فلک
وز ادب معـصـوم و پاک آمـد ملـک
بـُــد ز گـستـاخـــي خـســوف آفـتـاب
شــد عـزازيـلــي ز جــرات رد بـاب
(مثنوي، دفتراول، ب 91-92)

مـائـــده از آسـمــان در مــي رسـيــد
بي صداع و بي فروخت و بي خريـد
در ميــان قــوم مـوســي چـنــد کـس
بــي ادب گفتند کــو سيــر و عــدس
منقطـع شـد خـوان و نـان از آسمـان
مـانــد رنــج زرع و بـيـل و داسمان
(مثنوي، دفتزاول، ب 80-83)

از عـلـــي آمــوز اخــلاص عمـل
شيـر حـق را دان مطهـر از دغـل
(مثنوي، دفتر اول، ب 3721)

گفت من تيـغ از پي حـق مي‌زنـم
بـنــده حـقــــم نــه مـامـــور تـنـــم
شيــر حقـــم نيستــم شـيــــر هـــوا
فـعــل مــن بــر ديــن باشـد گــــوا
(مثنوي، دفتر اول، ب 3786 – 3787)

کـه نيـم کوهم ز حلم و صبر و داد
کــوه را کــي در ربايــد تـنـــد بـاد
(مثنوي، دفتر اول، ب 3794)

کـوهـم و هستـيّ من بنيـاد اوست
ور شـوم چـون کاه بادم باد اوست
جـز بـه بـاد او نـجـنـبـد ميـل مـن
نيست جز عشق احد سر خيل من
(مثنوي، دفتر اول، ب 3797 – 3798)

تيــغ حـلـمــم گــردن خشمــم زدست
خشم حق بر من چو رحمت آمـدست
غـرق نـورم گر چه سقفـم شد خراب
روضـه گشتم گر چه هستم بو تراب
(مثنوي، دفتر اول، ب 3800 – 3801)